کد مطلب:36463 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:539

وجدان اخلاقی در جنگ











كسی كه سلاح بر می دارد دستخوش غرور می شود و از این رو خطر انحراف از ارزشهای انسانی و گرایش به ستمگری و سركشی او را تهدید می كند، خاصه اگر بر دشمن پیروز شده و كسی در برابرش نمانده باشد.

[صفحه 109]

در این حالت، فرمانده، بیش از همه به پرهیزگاری و نیروی وجدان نیازمند است.

از این رو آموزشهای فرماندهی به افسران باید آمیزه ای از دستورهای نظامی و اندرزهای اخلاقی باشد...

امام علی (ع) در سفارش به یكی از فرماندهان سپاهش به نام «معقل بن قیس ریاحی» همین شیوه را توصیه می فرماید:

اتق الله الذی لابد لك من لقائه، و لا منتهی لك دونه، و لا تقاتلن الا من قاتلك، و سر البردین، و غور بالناس، و رفه فی السیر، و لا تسر اول اللیل، فان الله جعله سكنا، و قدره مقاما لاظعنا، فارح فیه بدنك،...

«در پیشگاه خداوند كه از دیدار او گریزی نداری و پایان كارت جز به نزد او نیست، پرهیزگاری پیشه كن. جز با آن كس كه به جنگ تو آمده پیكار مكن و در خنكای روز حركت كن و در نیمروز كه گرما شدت می گیرد به سپاهیان راحت باش بده و آنان را به آسودگی پیش بر، و در آغاز شب راه مسپار چه خداوند این هنگام را بهر آرامش قرار داده و برای فرود آمدن مقرر فرموده است نه برای كوچیدن. پس در آن وقت خستگی در كن و به مركب خود استراحت بده. پس چون سحرگاه در رسد یا سپیده بدمد به بركت خداوند راه در پیش گیر.

هر گاه با دشمن روبرو شدی در میان یاران خویش جای بگیر. و مانند كسی كه خیال جنگ افروزی دارد به دشمن نزدیك مشو، و همچون كسی كه از دشمن به هراس افتاده از او دوری مگیر تا فرمان من به تو رسد. مبادا كینه توزی دشمن شما را به جنگیدن برانگیزد، مگر آنكه

[صفحه 110]

خصم را به راه حق فراخوانده و با او اتمام حجت كرده باشی.»[1].


صفحه 109، 110.








    1. نهج البلاغه، نامه ی شماره ی 12.